थाइल्याण्डको चोनबुरीमा भैंसी दौड र सौन्दर्य प्रतियोगिताको रौनक: खेतीपातीको परम्परा र आधुनिकताको संगम
चोनबुरी, थाइल्याण्ड। थाइल्याण्डको चोनबुरी सहरमा वार्षिक भैंसी दौड महोत्सव आयोजना गरिएको छ, जसले परम्परागत खेतीपातीमा महत्वपूर्ण मानिने यी जनावरहरूको भूमिकामा आएको परिवर्तनलाई उजागर गरेको छ। ब्याङ्ककबाट करिब एक घण्टाको दूरीमा रहेको चोनबुरीमा मनाइने यो महोत्सव ११ औं चन्द्र महिनाको अन्त्यमा बाली काट्ने मौसमको सुरुवातलाई मनाउन र थाई कृषिमा एक समय महत्वपूर्ण रहेका जनावरहरूलाई सम्मान गर्न आयोजना गरिन्छ।
यस वर्षको महोत्सवमा ५ वर्षीय टोड नामको राँगोले आफ्नो पहिलो सौन्दर्य प्रतियोगितामा भाग लिएको छ। कालो भुत्ला भएका टोडको कानको भित्री भागको चम्किलो रातो रंगले उसको सौन्दर्यलाई अझै निखारेको थियो। खानेकुरा विक्रेता र किसान थावाचाइ ड्याङ-ङामका लागि टोड परिवारको महत्वपूर्ण सदस्य हो।
खेतालाबाट शो एनिमलमा रूपान्तरण
पहिले साधारण खेताला जनावरको रूपमा हेरिने पानी भैंसीहरू अहिले थाइल्याण्डमा महत्वपूर्ण प्रदर्शनका जनावर बन्न पुगेका छन्। ट्र्याक्टरजस्ता यान्त्रिक उपकरणहरूको प्रयोगसँगै खेत जोत्ने र भारी बोक्ने काममा भैंसीको आवश्यकता घटेको छ। यदि प्रतियोगितामा भाग लिदैनन् भने, तिनीहरूलाई मासुका लागि बेचिन्छ। तर, संस्कृति र परम्परामा उनीहरूको महत्व कायमै छ।
चोनबुरीको यो मेलामा भैंसी नै मुख्य आकर्षण थिए। महोत्सवको सुरुवात विद्यार्थीहरूले परम्परागत थाई नृत्य प्रदर्शन गरेको परेडबाट भयो। केही भैंसीहरूले फूलको मुकुट लगाएर परम्परागत काठका गाडीहरू तानेका थिए, जसमा मालिकहरू र थाई पोसाकमा सजिएका महिलाहरू थिए। ती गाडीका पांग्राहरू २ मिटर (६.५ फिट) अग्ला थिए। यसका साथै, जकीहरूद्वारा १०० मिटर (३२८ फिट) लामो ट्र्याकमा भैंसी दौड प्रतियोगिता पनि आयोजना गरिएको थियो।
सेतो भैंसीको मूल्य र बढ्दो आकर्षण
पितुन रस्मी आफ्नो ३ वर्षको सेतो भुत्ला भएको राँगो, लुकाओ (नेपालीमा मार्बल) सँग प्रतियोगितामा भाग लिन आएका थिए। स्थानीय प्रतियोगिताहरू जितिसकेको लुकाओले यस प्रतियोगितामा शीर्ष पाँचमा स्थान बनाउने उनको आशा थियो। यो आशाको राम्रो कारण पनि छ: सन् २०२४ मा अर्को एक अल्बिनो थाई भैंसी धेरै सौन्दर्य प्रतियोगिताहरू जितेपछि १८ मिलियन भाट (करिब ६ लाख ७२ हजार अमेरिकी डलर) मा बेचिएको थियो। यसले यी जनावरहरूको बढ्दो आर्थिक महत्वलाई देखाउँछ।
सरकारी समर्थन र संरक्षणका प्रयासहरू
खेतीको यान्त्रीकरणसँगै थाई भैंसीको भूमिकामा आएको यो परिवर्तन क्रमिक थियो, जसले एक समय थाई पानी भैंसीको जनसंख्यामा गिरावट ल्याएको थियो। तर, यी प्रतियोगिताहरूले जनावरहरूमा नयाँ रुचि जगाएको छ, साथै सरकारी समर्थन प्राप्त नयाँ उद्योग पनि सिर्जना भएको छ। थाई सरकारले सन् २०१७ देखि ‘थाई भैंसी संरक्षण दिवस’ घोषणा गरेको छ र स्थानीय सरकारहरूले अब किसानहरूलाई प्रजनन सहायता प्रदान गर्छन्।
टोडका मालिक थावाचाइले भैंसी पाल्नु आफ्नो लागि एउटा शौक मात्र भएको बताए। उनी आफ्नै परिवारको फार्ममा यसलाई स्वतन्त्र रूपमा घुम्न दिन्छन् र टोडले अरूसँग कस्तो प्रदर्शन गर्छ भनेर हेर्न मात्र महोत्सवमा आएका थिए। ठूला फार्महरूमा भने भैंसीहरूलाई हरेक दिन नुहाइन्छ र मकै, भटमास, चोकर र भिटामिनको विशेष आहार खुवाइन्छ। किजचाइ आङखानाविन, जो मूल्यवान भैंसीहरूको हेरचाहकर्ताको रूपमा काम गर्छन्, उनले भने कि भैंसीहरूलाई सिङको आकार, खुरको चिल्लोपन र समग्र शारीरिक बनावटका आधारमा न्याय गरिन्छ।
किसानका लागि प्रेरणा
चोनबुरीमा भैंसी-केन्द्रित कार्यक्रमहरू नयाँ नभएको पापदा श्रीसोफोनले बताइन्, जो किसानहरूलाई जनावर पाल्ने प्रविधि सिकाउने पशुधन केन्द्र नजिकैको गाउँका प्रमुखकी सहायक हुन्। “प्रत्येक वर्ष यो झन् ठूलो हुँदै गएको छ,” पापदाले भनिन्, यी प्रतियोगिताहरू किसानहरूलाई जनावर पाल्न प्रोत्साहन दिने एक माध्यम भएको बताउँदै। “यो गतिविधि नभएको भए, उनीहरूले आफ्ना भैंसीहरूसँग के गर्ने भन्ने थाहा पाउने थिएनन्, र उनीहरूलाई भैंसी पाल्न प्रेरणा मिल्ने थिएन।”
‘भैंसीले मानिसलाई पाल्छन्’
चोनबुरीको सौन्दर्य प्रतियोगितामा मालिकहरू र हेरचाहकर्ताहरू आफ्ना भैंसीहरूसँग छायाँदार गोठहरूमा पर्खिरहेका थिए। दमकलका गाडीहरूले जनावरहरूका लागि पानी पुर्याए भने, महोत्सवका आगन्तुकहरूले ठूला जनावरहरूसँग तस्बिर खिचाए र साना बच्चाहरू भएका परिवारहरू स्ट्यान्डमा भेला भए। त्यसपछि हेरचाहकर्ताहरूले ठूला जनावरहरूलाई तोकिएको खोरमा लगे जहाँ बोलो टाई र काउबॉय टोपी लगाएका न्यायाधीशहरूले प्रतियोगीहरूको निरीक्षण गरे।
प्रतियोगितामा भैंसी प्रवेश गराएका धेरै मालिकहरूले आफूहरू यी नम्र जनावरहरूसँग हुर्केको र खेतमा उपयोगी नभए पनि अझै तिनीहरूलाई मूल्यवान ठान्ने बताए। “यद्यपि भैंसीले खेतमा काम गर्न सक्छन्, उनीहरूले मेसिनहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्दैनन्,” थावाचाइले भने, जसको परिवारमा टोड सहित ३० वटा भैंसी छन्। “भैंसीहरू मेरो लागि अझै महत्वपूर्ण छन्। यो उनीहरूले भनेजस्तै हो: ‘मानिसले भैंसी पाल्छन्, र भैंसीले मानिसलाई पाल्छन्।’ यो परिवारको सदस्य जस्तै हो।” (एपी)
